Özet: Gayrimenkul uyuşmazlıklarında arabuluculuk süreci, 1 Eylül 2023 itibariyle zorunlu hale gelecektir. Bu süreç, kira tespit, kira tahliye, ortaklığın giderilmesi ve komşuluk hakkından kaynaklanan uyuşmazlıkları içermektedir. Arabuluculuk süreci, dava açmak isteyen kişi veya kurum tarafından başlatılır ve görüşmelerin ilk iki saati ücretsizdir. İhtilafların çözümü için taraflar bir arabulucu eşliğinde bir araya gelir ve süreç en fazla 4 hafta sürer. Başarılı bir arabuluculuk süreci sonunda alınan kararlar, kesinleşme sonrası mahkeme kararı niteliğindedir.

Gayrimenkul uyuşmazlıklarında arabuluculuk süreci, 1 Eylül 2023'te yürürlüğe girecek yeni düzenlemelerle zorunlu hale gelmiştir. Bu süreç, kira tespit davaları, kira tahliye davaları, ortaklığın giderilmesi davaları, komşuluk hakkından kaynaklanan uyuşmazlıklar gibi gayrimenkul alanındaki pek çok ihtilafı kapsamaktadır.

Arabuluculuk sürecini, dava açmak isteyen kişi veya kurum başlatmak zorundadır. Başvuru, ilgili adliyede bulunan Arabuluculuk Bürosu'na veya Sulh Hukuk Mahkemeleri Yazı İşleri Müdürlüğü'ne yapılır. İlk iki saatlik görüşmeler ücretsiz olup, daha fazla süre geçiren görüşmelerde taraflar, Adalet Bakanlığı Arabuluculuk Asgari Ücret tarifesine göre ödeme yaparlar.

Görüşmelerin süreci en fazla 4 hafta sürer ve taraflar, birden fazla kez bir araya gelebilirler. Görüşmelere tarafların yanı sıra avukatları ve kanuni temsilcileri de katılabilir. Arabulucu, tarafları yönlendirmeden uzlaştırmaya çalışır ve gerilimi düşürmeye yönelik çaba gösterir.

Eğer taraflar anlaşamazsa, "uzlaşmazlık tutanağı" düzenlenir ve taraflarca imzalanır. Bu tutanak olmadan dava açılamaz. Eğer taraflar anlaşmaya varırsa, imzalanan uzlaşma tutanağı mahkeme kararı niteliğinde olur. Uzlaşma sağlandığı halde taraflardan biri uzlaşmaya uymazsa, diğer taraf, Sulh Hukuk Mahkemesi'nden kesinleşme sağlayarak kararın icra edilmesini talep edebilir.

Hali hazırda açılan davalar, bu yeni düzenlemenin kapsamı dışında kalmaktadır. 1 Eylül 2023'te yürürlüğe girecek düzenleme, o tarihe kadar açılmış olan tüm davalar ile yine açılacak olan davalarda uygulanmayacaktır. Açılmış olan davalar, mevcut mahkemelerinde devam edecektir.

Tarafların arabuluculuk sürecini reddetme hakkı bulunmamaktadır. Ancak görüşmelere katılım konusunda tarafların tercihlerine saygı gösterilmekte ve katılmayan tarafın durumu uzlaşmazlık tutanağıyla kaydedilmektedir. Taraflardan biri geçerli bir mazeret olmadan görüşmeye katılmazsa, dava açılması halinde, haklı veya haksız çıksa dahi arabuluculuk faaliyet ücretini ve yargılama giderlerinin tamamını ödemek zorunda kalır. Ayrıca, haklı çıkması halinde dahi lehine vekalet ücretine hükmedilemez.

Özetle, gayrimenkul uyuşmazlıklarında arabuluculuk süreci, tarafların daha hızlı ve etkin bir çözüm elde etmelerini sağlamayı amaçlayan yeni bir düzenlemedir. Bu süreç sayesinde taraflar, uzun ve maliyetli dava süreçlerinden kaçınarak, arabulucu eşliğinde anlaşmaya varabilir ve hızlı bir şekilde uyuşmazlıklarını çözebilirler. Böylece “evden çıkmıyorum” diyen kiracı ile oransız şekilde kira zammı yapan mülk sahipleri arasında çıkan anlaşmazlıklardaki hukuki süreç çok daha kısa hale gelmiş olacaktır.